Z dniem 1 stycznia 2023 roku weszły w życie przepisy ustawy o VAT umożliwiające uzyskanie statusu podatnika VAT i wspólne rozliczanie się przez kilka podmiotów w ramach tzw. grupy VAT.

Warunki utworzenia grupy VAT

1. Zgodnie z art.15a ust.2 ustawy o VAT w skład grupy VAT mogą wchodzić wyłącznie podmioty, które:

• posiadają siedzibę na terytorium Polski, lub
• nie posiadają siedziby w Polsce, ale na terytorium Polski znajduje się ich oddział, za pośrednictwem którego prowadzą działalność gospodarczą – członkiem grupy VAT może być taki oddział.

2. Grupa VAT to grupa podmiotów powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, która jest zarejestrowana jako podatnik podatku VAT.

• powiązania finansowe oznaczają, że jeden z podatników posiada ponad 50% udziałów (akcji) w kapitale zakładowym lub ponad 50% praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących, zarządzających, lub ponad 50% prawa do udziału w zysku, każdego z pozostałych podmiotów będących członkami tej grupy,
• powiązania o charakterze ekonomicznym to sytuacje, w których: przedmiot głównej działalności członków grupy ma tożsamy charakter lub rodzaje działalności poszczególnych członków grupy uzupełniają się i są współzależne lub członek grupy VAT prowadzi działalność, z której korzystają inni członkowie grupy VAT,
• powiązania organizacyjne istnieją, jeżeli podmioty znajdują się pod wspólnym kierownictwem albo organizują swoje działania w porozumieniu.

3. Podmioty wchodzące w skład grupy VAT mają obowiązek sporządzenia umowy o jej utworzeniu na okres minimum 3 lat. Umowa taka wskazywać powinna:

• nazwę grupy VAT, wraz z oznaczeniem „grupa VAT” lub „GV”,
• przedstawiciela grupy VAT, tj. podmiot reprezentujący grupę VAT w zakresie jej obowiązków (przedstawiciel dokonuje rejestracji na cele VAT i VAT-UE- jeśli to konieczne oraz występuje do Naczelnika Urzędu Skarbowego o nadanie numeru NIP dla grupy).

Rozliczanie podatku VAT w grupie VAT

• z chwilą uzyskania statusu podatnika, grupa VAT zobowiązana jest do wspólnego rozliczania podatku VAT i składania jednego zbiorczego pliku JPK z deklaracją, który uwzględnia rozliczenia z podmiotami innymi niż te z grupy. Podmiotem odpowiedzialnym za dopełnienie tego obowiązku jest przedstawiciel grupy,
• faktury wystawiane są przez grupę VAT i zawierają dane identyfikacyjne (nazwę i NIP grupy),
• nabycia realizowane przez jednego członka grupy są nabyciem grupy, sprzedaż przez jednego członka grupy jest sprzedażą grupy,
• transakcje dokonywane wewnątrz grupy nie podlegają opodatkowaniu (czynności takie nie powinny być dokumentowane fakturami, a notami księgowymi i nie są wykazywane w deklaracjach składanych przez grupę VAT),
• transakcje wewnątrzgrupowe podlegają ujęciu w odrębnej, prowadzonej elektronicznie ewidencji.

Zalety i wady stosowania wspólnego rozliczania

• brak opodatkowania transakcji realizowanych pomiędzy członkami grupy,
• uproszczenie obowiązków dokumentacyjnych i administracyjnych poprzez zminimalizowanie liczby wystawianych faktur (brak faktur dla transakcji wewnątrz grupy),
• składanie jednego, zbiorczego JPK przez grupę VAT,
• zwiększenie płynności finansowej,
• zniesienie mechanizmu podzielonej płatności dla transakcji przeprowadzanych wewnątrz grupy,
• wadą funkcjonowania w grupie VAT jest ryzyko odpowiedzialności, która ma charakter solidarny. W okresie posiadania przez grupę VAT statusu podatnika oraz po utracie tego statusu członkowie grupy odpowiadają solidarnie za zobowiązania grupy VAT z tytułu podatku od towarów i usług,
• niekorzystny jest obowiązek prowadzenia odrębnej, elektronicznej ewidencji wewnątrzgrupowej zawierającej: rodzaj i wartość dostaw towarów i świadczonych usług przez członka grupy VAT na rzecz innego członka tej samej grupy VAT.